کارتوگرام نقشه‌ای است که در آن شکل و اندازه‌ی مناطق جغرافیایی با توجه به مقدار متناظر با هر منطقه در یک مجموعه‌ی داده‌ی مشخص(مانند جمعیت مناطق مختلف یک کشور)، تغییر پیدا می‌کند.
Making a Cartogram in R - YouTube
Video: Create a map style with Cartogram | Help | Mapbox
City Building with OSM Data | Part 1 | Prepare Open Street Map Data - YouTube
کارتوگرام پیوسته
در این نوع از نقشه های داده‌محور، هندسه‌ی مناطق جغرافیایی به نسبت مقدار متناظر با آن منطقه تغییر پیدا می‌کند. بنابراین مقدار بیشتر، تغییرات بیشتر و مساحت بیشتر را برای یک منطقه به همراه دارد. در تصویر زیر(نفشه‌ی سمت چپ) نمونه‌ای از کارتوگرام پیوسته را مشاهده می‌کنید که در آن مساحت ایالت‌های آمریکا با توجه به جمعیت‌شان تغییر کرده است.
اگرچه در این کارتوگرام ها شکل مناطق جغرافیایی تغییر می‌یابد اما همچنان ارتباط بین مناطق همسایه حفظ میشود.
کارتوگرام ناپیوسته
در کارتوگرام‌های ناپیوسته بر خلاف کارتوگرام‌های پیوسته شکل و مرکز هندسی مناطق جغرافیایی حفظ میشود. در این نوع از کارتوگرام‌ها مساحت هر منطقه با توجه به مقداری که به آن اختصاص یافته و بدون اینکه تغییری در شکل کلی منطقه به وجود بیاید به نسبت مشخصی افزایش یا کاهش پیدا می‌کند. کارتوگرام ناپیوسته توسط جودی اولسان ابداع شده است.
نقشه‌های دورلینگ
نوع دیگری از کارتوگرام ها، نقشه‌ی دورلینگ نام دارد که پس از ابداع آن توسط پروفسور دنی دورلینگ به این نام شناخته شد. در این نمودار، مناطق جغرافیایی به دایره تبدیل می‌شوند. محل این دایره‌ها به صورتی تنظیم میشود که در مکانی کم و بیش مشابه به موقعیت جغرافیایی واقعی خود قرار بگیرند و اندازه‌ی آنها به نسبت مقدار متناظر با هر منطقه محاسبه میشود.
کارتوگرام دمرس
این کارتوگرام ها بسیار شبیه به نمودارهای دورلینگ هستند با این تفاوت که در آنها به جای دایره از مربع استفاده میشود. استفاده از مربع باعث میشود فاصله‌‌ای که بین مناطق جغرافیایی به وجود می‌آید کاهش پیدا کند و محل قرارگیری هر منطقه به موقعیت جغرافیایی واقعی آن نزدیکتر باشد.
کارتوگرام موزاییکی
بر خلاف کارتوگرام دمرس که در آن از مربع‌هایی با اندازه‌های متفاوت استفاده میشود، در این نوع کارتوگرام، اندازه‌ی همه‌‌ی مربع‌ها یکسان است. از کارتوگرام موزاییکی به دو روش استفاده میشود:
روش اول به این صورت است که هر مربع به طور کامل نماینده‌ی یک منطقه‌ی جغرافیایی است.
در روش دوم هر مربع نماینده‌ی یک واحد مشخص است(مثلا یک مربع = یک واحد الکترال). هر منطقه‌ی جغرافیایی با توجه به مقدار متناظر با آن از تعدادی مربع تشکیل خواهد شد که در نهایت این مربع‌ها مانند موزاییک کل کارتوگرام را تشکیل می‌دهند.
کارتوگرام موزاییکی شش‌ضلعی (Cartogram Hexmaps / Tilegrams)
این کارتوگرام مانند کارتوگرام موزاییکی است با این تفاوت که در آن به جای مربع از شش‌ضلعی استفاده میشود.
کارتوگرام خطی(فاصله)
از این نوع کارتوگرام برای نمایش شاخص‌های مجاورت بین نقاط یک شبکه استفاده میشود. نشان دادن زمان سفر از یک نقطه به یک نقطه‌ی دیگر از طریق تغییر شکل نقشه جغرافیایی یا نقشه‌ی مسیرهای ارتباطی از اصلی‌ترین کاربردهای کارتوگرام‌های خطی است.
